Blog van Guido de Valk

Ministerie van Sociale Zaken heeft al campagnes over werkstress georganiseerd. Dat is goed te begrijpen want stress kost Nederlands bedrijfsleven nu al zo’n 800 miljoen per jaar. (Deze 800 miljoen betreft overigens wel alle vormen van stress en niet alleen maar werkstress.) Wat mij vooral verbaasde van deze campagne is dat de oplossing van de werkstress zou liggen op het bespreken van je werkstress. Persoonlijk denk ik dat de oplossing van stress ligt op het versterken van zelfmanagement of persoonlijk leiderschap.

Stress hoort bij het leven

We hebben allemaal een bepaalde hoeveelheid spanning nodig om goed te functioneren. Net zoals een snaar van een viool goed gespannen moet zijn. Als de snaar te losjes is, zal er geen mooie klank uit de viool komen maar ook een te gespannen snaar klinkt niet goed. Zo geldt dat ook voor werkdruk. We hebben een bepaald niveau van spanning nodig. Echter als de spanning te hoog wordt, ervaren we stress en dan functioneren we (veel) minder.

Door werkstress verminderende prestaties

Ik zei het al in de inleiding. Werkstress kost het Nederlandse bedrijfsleven veel geld. Dat komt omdat we door langdurige stress minder gaan functioneren. Langdurige gestresste hersenen functioneren fors minder. We gaan fouten maken, zijn minder initiatiefrijk, en minder goed in het bedenken van oplossingen.

Redenen voor werkstress

Werkstress kan een groot aantal verschillende redenen hebben.

• Het kan te maken hebben met te veel werk.
• Het kan te maken hebben met de druk die je ervaart van je omgeving. Dat is de druk die ontstaat omdat je denkt! dat anderen iets van je verwachten. Je kunt denken aan je medewerkers, je collega’s , de aandeelhouders of je vrienden.
• Tot slot kan werkstress te maken hebben met omgaan met onzekerheid. Je weet lang niet altijd hoe een bepaald proces gaat verlopen. Deze onzekerheid kan stress geven. We kunnen tenslotte niet in de toekomst kijken.

Wanneer kan werkstress een probleem worden?

Ergo: stress is een normale reactie op ‘een zogenaamde’ bedreiging. Dan blijft de vraag bestaan waarom sommige mensen last hebben van werkstress en anderen er prima mee omgaan. Er zijn, volgens John Medina van het boek Brain Rules, drie reden waarom mensen te veel stress op de werkvloer ervaren.

1. Type stress. Het blijkt dat stress veroorzaakt door een gebrek aan zelfmanagement, vooral tot verminderde prestaties leidt. Het gaat hier om twee factoren: Je ervaart dat er veel van je wordt verwacht en je hebt geen controle of je goed zal presteren! Als je goed jezelf kunt managen, kun je veel beter met dit soort stress om kunnen gaan. Reden genoeg om te investeren in een persoonlijk leiderschap programma. Een gemiddeld programma kost weinig en de opbrengsten zijn gigantisch!
2. De balans tussen saaiheid van het werk en voldoende uitdaging. Zelfmanagement bepaalt onze beleving van werkstress niet alleen. Saaiheid van het werk kan ook een aandeel hebben. Onze hersenen stompen af door de saaiheid van het werk. Het blijkt dat dit bij sommige mensen ook voor extra stress zorgt en dus verminderde prestaties.
3. Problemen thuis. Als iemand thuis veel problemen heeft, is er sprake van stress die de prestaties op het werk behoorlijk negatief kan beïnvloeden. Overigens is het omgekeerde ook het geval. Te veel stress op het werk zal ook de thuissituatie negatief beïnvloeden. Gezien het feit dat er een direct effect bestaat tussen iemands moeilijke thuissituatie en de prestaties op het werk, denk ik dat het een overweging zou moeten zijn om medewerkers met een gestresste thuissituatie coaching aan te bieden; betaalt door het werk.

Kern van stressmanagement

In mijn beleving ontstaat werkstress vooral door de subjectieve beleving van machteloosheid. De ene persoon beleeft dit sterker dan de ander. Stressmanagement moet daarom gericht zijn op het terug geven van controle over je zelf. Van machteloos naar zelfcontrole. Niet geleefd worden maar zelf aan het roer staan. Daarom zou iedereen een expert moeten zijn in persoonlijk leiderschap, oftewel zelfmanagement.

Tot slot

Toont iemand symptomen van stress? Onderzoek in hoeverre de machteloosheid centraal staat. Is dat zo? Dan zou ik niet kiezen voor gesprekken met de baas maar kiezen voor een training in persoonlijk leiderschap, jezelf leren leiden, je eigen brein managen, is volgens mij de beste manier om met stress om te gaan.