Blog van Guido de Valk

Steeds vaker horen we over burn–outs bij jonge mensen. Vaak zijn deze mensen juist kansrijk en succesvol en lijken ze te benijden. Een laatste voorbeeld is rapper Snelle. Wat is er aan de hand? Welke rol speelt het brein hierbij en welke rol kan het spelen?

Wat is er aan de hand?

Jongeren kampen steeds vaker met stress, angsten of overmatige vermoeidheid. Ze zijn onzeker en niet tevreden over hun prestaties. Het CBS geeft aan dat 100.000 jongeren onder de leeftijd van 35 lijden aan dergelijke symptomen. Enorme aantallen jongeren onder de 25 jaar zitten thuis vanwege arbeidsongeschiktheid. 85 procent daarvan heeft te kampen met stress, depressie of een ontwikkelingsstoornis .

Hoe het komt:

Hoe komen jongeren in deze tijd van (door ons ouderen beleefde) relatieve weelde in die belabberde situatie terecht. Dat is natuurlijk nooit in zijn algemeenheid te stellen. Er zijn vele verklaringen, maar slappe knieën zijn het in ieder geval niet.

Meer voor de hand liggende oorzaken zijn; de ontwikkeling van de aarde, het klimaat, de huizenjacht, online hufterigheid. Maar denk vooral ook aan de door het internet–exibitionisme opgelegde noodzaak van geluk en succes. Of op z’n minst het noodzakelijk uitstralen van geluk.

De, fictieve, hoge maatlat die ontstaat door al die fantastisch gelukkige, slanke, succesvolle voorbeelden op het web (tictoc, instagram, facebook) is killing voor een beetje rust in je brein.

En zo staan onze jongeren bij voortduring onder druk. Of ze nu succesvol zijn of niet.

Hoe het werkt:

Het brein is je voortdurend aan het verwarren plagen/foppen. Je conditionering is de grootste uitdaging. Bedenk maar eens hoe veel beslissingen je hebt genomen die eigenlijk waren gebaseerd op verwachtingen van ouders of op verwachtingen vanuit je jeugd en je netwerk. Iemand zei ooit “de tralies van mijn leven waren de verwachtingen van anderen”.

Een tweede punt zijn elementaire behoeften van het brein om erbij te horen, om te voldoen aan verwachtingen. De link naar de conditionering vanuit het “world wide web” (wat een passende naam eigenlijk) is snel gelegd.

Een derde krachtig element zijn de basale gevoelens van angst en boosheid die het brein genereerd

In een steeds hardere wereld waar alles zichtbaar is en iedereen overal een mening over heeft. In die wereld, waar ook in media en politiek onvoorstelbaar hard wordt geoordeeld over elkaar en anderen, worden we al snel geleid door ons brein.

Is er geen hoop?

Zeker wel, het brein is neuroplastisch. Ook je brein is te sturen en te beïnvloeden. Wanneer we ons bewust worden van ons gedrag, van het effect op de ander is de eerste stap in de goede richting gezet. De oorzaak is dus te vinden in al de bovenstaande (en vergelijkbare) factoren. Maar de oplossing ligt voor het oprapen! Loskomen, naar jezelf kijken, bewust van jezelf uitgaan en daarin oefenen.

Door flink te gaan oefenen met dat nieuwe bewustzijn en gedrag wordt het een tweede en zelfs een eerste natuur. Je laat je minder leiden door je brein maar neemt regie over het brein. Regie vanuit bewustzijn en op basis van een eerlijke spiegel. Zo pas je dan je handelen steeds meer aan. Gedragsverandering wordt een gewoonte. Natuurlijk zijn er situaties of gesteldheden waarin dit niet zomaar even werkt maar voor een belangrijke groep is er wel degelijk hoop.

Wat staat ons te doen?

Misschien moeten we in het onderwijs op alle niveaus beginnen met jongeren te informeren over hun kracht en macht over het brein. En over de soms verraderlijke trucjes van dat brein waarmee het ons verleidt. Bewust leven en leven vanuit bewustzijn kan dan de routekaart kan zijn naar rust in het hoofd, tevredenheid en plezier in het leven. Zo worden dan de leiders van de toekomst opgevoed; vrij van burn–out en als mooie menselijke leiders die ook anderen weer de ruimte geven in een liefdevolle omgeving.

Eugène Hansen
(Werkt, na lange ervaring als HR manager, als organisational officer/trainer bij De Valk Leadership Company)