Blog van Guido de Valk

In het populaire blogartikel: Stress de weg naar groei, transformatie en succes beweer ik dat we stress nodig hebben om te groeien. Stress hoort bij groei. Het is daarom belangrijk dat we weten wat een slimme manier is om met stress om te gaan. Slim met stress omgaan is fundamenteel als je succesvol wilt zijn in de huidige overprikkelde maatschappij. In dit artikel leg ik uit wat je zou moeten doen om slim met stress om te gaan, met de werking van je brein in gedachten.

Wat is stress

Stress hoort bij het leven. We hebben allemaal een bepaalde hoeveelheid spanning nodig om goed te functioneren. Net zoals een snaar van een viool goed gespannen moet zijn. Als de snaar te losjes is, zal er geen mooie klank uit de viool komen maar ook een te gespannen snaar klinkt niet goed. Zo geldt dat ook voor ons. We hebben een bepaald niveau van spanning nodig. Echter als de spanning te hoog wordt, ervaren we stress en dan functioneren we (veel) minder.

Stress en onze hersenen

Emotionele ervaringen zoals stress zijn verbonden met een groot netwerk dat het limbische systeem wordt genoemd. Het limbische systeem weerspiegelt je emotionele relatie met je gedachten, objecten, mensen en gebeurtenissen. Het bepaalt hoe je je voelt, van moment tot moment. Het limbische systeem heeft veel invloed op je gedrag. Het limbische systeem bepaalt of je je tot iets aangetrokken voelt of dat iets je afstoot. Oftewel het scant je omgeving op beloningen en gevaar.
Als je limbische systeem overprikkeld wordt door wat het beschouwt als gevaar, ervaar jij stress. In veel gevallen doet het limbische systeem dit automatisch en onbewust! Je hebt het dus niet door. En elk limbisch systeem reageert op zijn eigen manier. Dat verklaart waarom de één zich bij een bepaalde situatie gestrest voelt en de ander zich bij diezelfde situatie prima voelt. Als je limbische systeem overspannen is, dan kun je veel minder goed logisch en analytisch denken. Te veel stress kan dus voor minder effectief functioneren zorgen.

Interne leider

De interne leider is het deel van je hersenen dat je mentale processen observeert. Als je de interne leider goed weten te activeren, kun je veel beter met stress omgaan. Als je in staat bent om een interne leider te ontwikkelen die vol aandacht aanwezig is in het hier en nu, dan kun je jezelf bij stress ander gedrag aanleren. Gedrag dat ervoor zorgt dat je je minder gestrest voelt. Gedrag dat ervoor zorgt dat je limbische systeem minder geprikkeld is. Dus is het belangrijk om ervoor te zorgen dat je een krachtige interne leider ontwikkelt.

Slim met stress omgaan

Als je slim met stress wilt omgaan, moet je leren hoe je stress kunt herwaarderen. Je hebt hier drie stappen voor nodig. Deze stappen zijn geïnspireerd op het werk van Jeffrey Schwartz en van David Rock. Dr Schwartz,, een psychiater uit Amerika, heeft baanbrekend werk verricht door de kennis van de neurowetenschappen in het dagelijks leven op eenvoudige wijze toe te passen. David Rock is bekend geworden door de fantastische manier waarop hij leiderschap vanuit de neurowetenschappen vorm heeft gegeven.
Volgens deze wetenschappers gaat het er bij slim met stress omgaan om dat je met je krachtige interne leider de stressvolle situatie gaat herwaarderen! Deze herwaardering bestaat uit drie stappen: labelling, reframing en refocusing.

Labelling

Labelling gaat erover dat je je emotie herkent en labelt (van een etiket voorziet). Door deze emotie te labellen neemt de limbische prikkeling die gekoppeld is aan de emotie af. Labellen betekent dat je een paar woorden aan een emotie koppelt. Het werkt nog krachtiger als je de emotie kunt verbinden met een metafoor of met symbolisch taalgebruik. Een voorbeeld: je moet een presentatie geven, en je voelt je gestrest. Je herkent dat je gestrest bent en vervolgers label je dat je gestrest bent: ” Ik ben gestrest, ik voel me als een te gespannen vioolsnaar.”

Reframing

De tweede stap is reframing wat betekent dat je de situatie een andere omlijsting geeft. Reframing betekent dat je gaat inzien dat (je emotie niet noodzakelijk waar is maar dat) het slechts je brein is dat je een fout signaal geeft. Je brein reageert op een automatische en biologische manier op een stimulus. Dus je wordt je ervan bewust dat het je hersenen zijn die automatisch reageren. Een stressreactie is een automatische reactie van je brein. Het is gewoon je brein.

Refocus

Dit is een belangrijke stap. In deze stap ga je proberen de kracht van het limbische systeem verder af te laten nemen. Hierdoor ben je in staat om van een negatieve angstrespons een reactie te maken die positief is en gekoppeld is aan het verkrijgen van een beloning. Dat vinden de hersenen fijn. En omdat onze hersenen erg plastisch zijn, zullen ze op deze manier bezig zijn met het maken van nieuwe verbindingen. In plaats van dat je je focust op je stress, ga je je erop focussen hoe je een bepaalde waarde kunt laten leven. Je gaat je stressgevoel op een andere, nieuwe manier interpreteren.
Als je dit veel oefent wordt de nieuwe reactie je automatische reactie maar nu is deze gelegen in de beloningsrespons, want je bent iets aan het realiseren dat echt waardevol voor jou is.

Herwaardering

Als je deze drie stappen frequent doorloopt, zal de herwaardering steeds minder bewust verlopen. Langzamerhand wordt er door middel van de herwaardering nieuw gedrag gerealiseerd want de plastische hersenen maken nieuwe verbindingen aan.

Tot slot

Als ik dit zo opschrijf lijkt het zo simpel terwijl het in de dagelijkse praktijk best moeilijk is. Om de dagelijkse praktijk makkelijker te maken, kun je in ieder geval twee dingen onthouden:
1. Maak je interne leider erg krachtig en
2. Zorg ervoor dat je een expert wordt in herwaarderen. Ken hiervoor je eigen waarden heel erg goed.
Herwaardering kost veel energie en zelfinzicht en dat verklaart waarom het slim is om hier een coach voor te nemen. Ik help je er graag bij.