Blog van Guido de Valk

Je werk zou een fijne plek moeten zijn, waarin je je veilig voelt. Naast veiligheid zou je je daar moeten kunnen ontwikkelen door met inspirerende uitdagingen bezig te zijn. Ik denk dat iedereen zich hier wel in kan vinden. Echter voor veel mensen is werk niet veilig. Men ervaart angst op het werk.

Er zijn voldoende werkplekken waarin mensen zich angstig voelen. Wat moet je dan doen? Een groep zal gaan mokken en in de slachtofferrol gaan zitten. Een andere groep mensen zal deze situatie ontvluchten en zoekt een nieuwe baan of nieuwe uitdaging. En er is een groep die kiest om ook in een dergelijke omgeving iets te leren. Want er valt zeer goed hier wat te leren. Je kunt leren hoe je om kunt gaan met angst op het werk. Dit artikel is vooral voor deze laatste groep bedoeld.

Angst zit in het brein ook bij angst op het werk

Angst is vooral een kettingreactie in je brein. Angst begint met een stimulus die uiteindelijk je hele lichaam in een houding zet om je te beschermen tegen mogelijk gevaar.

Hoe werkt dit? Je ziet bijvoorbeeld een spin, of je hoort een onheilspellend geluid of je ziet de aandeelkoersen opeens rap dalen of je ziet je baas. Je voelt je hierdoor angstig, gespannen en mogelijk paniekerig. Je hart gaat sneller kloppen, je gaat sneller ademhalen, en je spieren spannen zich. Je lichaam maakt zich klaar voor de vecht- of vluchthouding. Je lichaam is klaar om te overleven.

Het proces

Laten we eens kijken hoe dit in het brein werkt. Het begint met een observatie van een mogelijk bedreigende situatie door één van je zintuigen. Deze informatie komt vervolgens in je brein aan. Het brein gaat eerst een triage uitvoeren: veilig of onveilig. Een situatie kan dus door het brein worden gepercipieerd als onveilig. Als het als zeer onveilig wordt gelabeld, triggert je amygdala de hypothalamus om meer adrenaline te maken, zodat uiteindelijk er ook meer bloed naar je spieren gaat, nodig voor het gevecht of de vlucht. Het brein kan het ook als matig onveilig labelen, dan wordt gekeken in je herinneringen hoe je dit in het verleden hebt opgepakt. Als uit het verleden blijkt dat het een dreiging was, kom je wederom in de vlucht- of vechthouding van het brein.

Geen effectieve reactie

Eenvoudige zaken op je werk kunnen deze respons uitlokken: het kan je baas zijn, het kan een bepaalde vergadering zijn, een bepaalde persoon op je werk, of wellicht een bepaalde ruimte. Deze respons is vanuit het brein gezien goed te duiden en is gebaseerd op een overtuiging die jij hebt opgedaan in je vroege levensjaren. Echter in je huidige werk is deze respons gebaseerd op een negatieve overtuiging zelden zinvol. De vecht- of vluchtrespons voorkomt dat je goed na kunt denken, en het voorkomt dat je je prefrontale cortex optimaal gebruikt. Als je regelmatig in deze angsttoestand zit, zal dit negatieve effecten hebben op je gezondheid, je concentratie en je functioneren. Het put je uit.

Er is een uitweg!

Je hebt een keuze hoe te reageren. Daar ligt je uitweg. Je kunt ook het gevecht met je eigen angst aangaan! Hiervoor hoef je alleen jezelf te trainen. Deze training is gebaseerd op de neuroplasticiteit, het vermogen van het brein om zich aan te passen. Je kan je brein op een andere manier programmeren.

De training minder angst op het werk

De training is zeer eenvoudig. Het begint met het herkennen van het opkomen van angst. Hoe eerder je het herkent, des te beter het is. Herken jij je angst? Herken jij ook je subtiele kenmerken van angst? Herken jij je overtuiging die deze angst triggert? De sleutel ligt dus in het bewust aandacht hebben voor je angst.

Om vervolgens naar de tweede stap te gaan. Een andere respons ontwikkelen op dergelijke situaties door je overtuiging te veranderen. Door vanuit een ander denkpatroon te handelen heeft de angst geen vat meer op je.

Tot slot

Ik begrijp als geen ander dat je je makkelijk ellendig kunt voelen in bepaalde situaties. Echter je menselijke kracht ontstaat als je je realiseert dat je je eigen heler, held en leider bent. De werking van ons brein is daar het bewijs van.